CHARAKTERYSTYKA GEOGRAFICZNO - PRZYRODNICZO - URBANISTYCZNA CHOCIANOWA

Położenie miasta określają współrzędne 51st25min szerokości geograficznej północnej i 15st55min długości geograficznej wschodniej. Najwyższy punkt jest na wysokości 152 m npm. i znajduje się przy ul. Trzebnickiej przy ogrodach działkowych Stokrotka ( posesja ze sklepem - kwiaciarnią). Najniższy punkt położony na wysokości 144 m npm. znajduje się przy ul. Zielonej. Przez Chocianów przepływa rzeczka Chocianowska Woda - na długości 1,7 km w granicach miasta - która jest głównym dopływem Szprotawy ora potok Równik. Powierzchnia Chocianowa wynosi 7,3 km2. Rozciągłość miasta z południa na północ wynosi 3,2 km; ze wschodu na zachód 3,4 km. Najdłuższymi ulicami są: ul. Głogowska - 730 m oraz Kolejowa - 650 m. Chocianowski Rynek - Plac Wolności ma wymiary 70 x 120 m. Najwyższa budowla to barokowy pałac z 67 metrową wieżą. Chocianów liczy 8 254 mieszkańców.

Miasto położone jest w regionie klimatycznym Lubusko - Dolnośląskim, który posiada cechy klimatu oceanicznego, który charakteryzują upalne lata i łagodne zimy. Największym obszarem zielonym jest zabytkowy park miejski o powierzchni 13,42 hektarów w którym rośnie 3 108 drzew wśród których znajduje się pięć drzew pomnikowych: jedna topola biała o obwodzie pnia 610 cm i cztery dęby szypułkowe o obwodach pni od 335 do 585 cm. Park wchodzi w skład barokowego założenia pałacowo - parkowego z XVIII wieku, które należy do najbardziej interesujących założeń na Dolnym Śląsku. Na początku XIX wieku wokół ogrodu ozdobnego powstał park romantyczny. Zasadniczy kształt krajobrazowo naturalistyczny park otrzymał w drugiej połowie XIX wieku. Pozostałością barokowego układu jest aleja grabowa. Po zachodniej stronie założenia ozdobnego znajdował się wielki ogród gospodarczy. Na jego terenie jak pisze Knie w roku 1830, znajdowały się trzy owocarnie, w których hodowano ok. 500 drzewek pomarańczowych i uprawiano ananasy. W 2008 roku dokonano rewitalizacji parku uwieńczonej znakomitym efektem. Wielka barokowa rezydencja położona w parku dominuje w pejzażu Chocianowa. Najważniejszą budowlą rezydencji jest pałac z 67 metrową wieżą. O jego wielkości świadczą następujące parametry: kubatura - ponad 25 tysięcy metrów sześciennych, powierzchnia użytkowa - ponad 2 500 metrów kwadratowych, liczba pomieszczeń użytkowych - 48. Wokół miasta w jego granicach administracyjnych znajdują się duże obszary terenów leśnych, łąk a wśród nich rowy strumyki, stawy i rozlewiska. Tam właśnie spotkać można sporo przedstawicieli fauny. Dzikie kaczki, czaple szare, łabędzie, bobry, lisy czy też sarny mają zapewnione dobre warunki bytowania. Można je spotkać wychodząc na spacer tuż poza miejską zabudowę.

Z końcem XIX wieku Chocianów uzyskał status miasta i wówczas to nastąpiło połączenie osady targowej ( obecne centrum miasta ) z wsią Klein Kotzenau ( obecnie osiedle Odrodzenia, według starszych mieszkańców tzw. Zacisze ) i obszarem należącym do dóbr hrabiów zu Dohna ( tzw. Dominium ). Centrum historycznego układu miasta stanowi rynek - Plac Wolności z przyległymi ulicami. Rynek, który został poddany rewitalizacji w latach 2007 - 2008 i w chwili obecnej stanowi wspaniałą wizytówkę miasta, otoczony jest skromnymi aczkolwiek malowniczymi kamieniczkami z których najstarsze pochodzą z czasów bezpośrednio po wielkim pożarze w 1874 roku. W większości miast na rynku znajduje się zazwyczaj ratusz. W Chocianowie jest inaczej - na rynku został wybudowany w latach 1594 - 1596 kościół. Obecna jego barokowa architektura w większości pochodzi z 1745 r. Dominującym elementem kościoła jest 34 metrowa wieża. Wśród starej zabudowy wyróżnia się ul. Żymierskiego na której znajdują się efektowne domy z żółto - czerwonej cegły; pomiędzy nimi malownicze małe planty. Spośród osiedli mieszkaniowych powstałych po 1945 roku pierwszym było osiedle przy ul. Fabrycznej zbudowane najlepiej 1961 r., które najlepiej wkomponowało się w zabudowę miejską. Drugim z kolei było osiedle przy ul. Żymierskiego wzniesione w 1965 roku. Na wschodnich terenach miasta znajduje się duże - jak na warunki chocianowskie - osiedle domów wielorodzinnych "Wesoła". Biorąc pod uwagę uwarunkowania urbanistyczne, niestety wpłynęło ono niekorzystnie na panoramę miasta od strony wschodniej - osiedle domów przy ul. Polnej i 1 Maja oraz ulicę Lipową. Niemniej jednak gabaryty budynków nie przekraczają "bezpiecznych" parametrów w stosunku do skali miasta jakim jest Chocianów. Na zachodnich obrzeżach miasta w 1987 roku rozpoczęto budowę spółdzielczego wielorodzinnego osiedla Odrodzenia, które często przez "starych chocianowian" nazywane jest "na Zaciszu"; od zwyczajowej nazwy tej części Chocianowa. Osiedle to jest w pewnym sensie "bliźniaczym" z osiedlem Wesoła ze względu na technologię wielkiej płyty oraz standardowy sposób rozmieszczenia budynków. Bardzo znaczącą częścią układu urbanistycznego miasta jest teren Fabryki Urządzeń Mechanicznych. Zakład mieści się na północnym obrzeżu miasta. W bliskim sąsiedztwie wybudowano stadion sportowy.

Najciekawsza część miasta została objęta ścisłą ochroną konserwatorska - tzw. strefa "A". Obejmuje ona oprócz zespołu pałacowego wraz z zabytkowym parkiem obszar Placu Wolności, część ul. Głogowskiej, część ul. Kolejowej do skrzyżowania z ul. Głogowską, ul. Tylną, ul. Apteczną, ul. Wspólną, część ul. Kościuszki, część ul. II Armii Wojska Polskiego oraz ul. Zamkową. Obszar ten jest szczególnie ważny jako materialne świadectwo historii naszego miasta. Według W. Staniszewskiej historyczny układ miasta w Chocianowie nie został za wyjątkiem dwóch przykładów przy ul. Kościuszki [ budynek 8 i 7-7a dop. autora] w istotny sposób zakłócony. Stanowi to o jego wartości.


Zbigniew Machoń




1. Panorama Chocianowa - zdjęcie wykonane z szybowca.
Fot. Grzegorz Sochań 1993


2. Park miejski.
Fot. Zbigniew Machoń


3. Park miejski.
Fot. Zbigniew Machoń 2008


4. Plac Wolności.
Fot. Zbigniew Machoń


5. Ulica Żymierskiego - widok na małe planty.
Fot. Zbigniew Machoń 2007


6. Ulica Fabryczna - widok od strony Rynku.
Fot. Zbigniew Machoń 2009


7. Osiedle przy ul. Żymierskiego.
Fot. Zbigniew Machoń 2007


8. Osiedle przy ul. Żymierskiego.
Fot. Zbigniew Machoń 2009


9. Osiedle Wesoła.
Fot. Jan Tomczyk


10. Domy jednorodzinne przy ul. Polnej i 1 - Maja.
Fot. Jan Tomczyk


11. Wschodnia część miasta z ul. Lipową.
Fot. Zbigniew Machoń 2009


12. W głębi osiedle Wesoła.
Fot. Zbigniew Machoń


13. Symbioza budownictwa wielo i jednorodzinnego na osiedlu Odrodzenia.
Fot. Zbigniew Machoń 2006


14. Na pierwszym planie Fabryka Urządzeń Mechanicznych.
Fot. Jan Tomczyk


15. Na drugim planie odlewnia FUM.
Fot. Zbigniew Machoń 2009


16. Fragment osiedla Kasztanowa.
Fot. Zbigniew Machoń 2009


17. Najstarsze drzewo w Chocianowie; 600 - letni dąb na terenie dawnego tartaku
(wysokość 20m, obwód pnia 7,1m).
Fot. Zbigniew Machoń 2008


18. Mokradła za tartakiem.
Fot. Zbigniew Machoń 2008


19. Sarna na łąkach za "majątkiem".
Fot. Zbigniew Machoń 2008


20. Gniazdujący łabędź w okolicach starego basenu.
Fot. Zbigniew Machoń 2008


21. Kaczki na strumieniu Równik.
Fot. Janusz Lech 2010

POWRÓT